Ən yuxarı statik reklam-3_3
Mobil manşet üstü reklam-3_21

Şərikli biznes - mübahisə və fikir ayrılıqları

iç səhifə xəbər başlığı altı (mobil)_31
Şərikli biznes - mübahisə və fikir ayrılıqları
iç səhifə xəbər şəkil altı-2 (mobil)_32

Dələduzluq cinayətinin bilinməyən tərəfləri


 

Şərikli iş görmək şərikli biznes qurmaq hər zaman çətinliklərlə müşayət olunur. Mülki Məcəllənin qəbul olunmasından 15 ildən çox müddət keçməsinə baxmayaraq, hələ də çox təəssüf ki, birgə (şərikli) biznesin qurulmasında və idarə olunmasında Mülki Məcəllənin müddəalarından çox məhdud formada istifadə edilir.

 

Şərikli şirkət yaradan biznesə başlayan şəxslər adətən daha əvvəl birbirlərini tanıyan adamlar olduğu üçün şirkəti yaradarkən hər hansı müqavilə bağlamağı və yaxud hər iki şəxsin də şirkətin təsisçisi kimi qeydiyyata alınmağı özləri üçün ayıb sayırlar və ya bunun qarşı tərəfdən etibarsızlıq kimi qiymətləndiriləcəyindən ehtiyat edirlər. Bəzi hallarda isə ilkin kapitalın məbləğinin az olması şirkətin böyüyəcəyinə dövriyyənin artıb milyonlarla manata çatmasına inamları az olduğu üçün bunu o qədər də vacib saymırlar.

 

Şirkətin fəaliyyətinin ilkin dövründə adətən tərəflər arasında çox ciddi mübahisə və fikir ayrılıqları yaranmır. Əsas problemlər şirkətin sürətli inkişafı zamanı və ciddi problemlə üzləşən zaman (vergi problemləri, zərərlə nəticələnən əməliyyatlar zamanı və s.) yaranır. Bu zaman tərəflər arasında dəqiq idarəetmə və məsuliyyətin bölüşdürülməsi mexanizmi olmadığı üçün şəriklər bir birlərini ittiham etməyə başlayırlar. İlk iş olaraq da şəriklərdən biri və ya hər ikisi Hüquq Mühafizə Orqanlarına (adətən bu ya Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsi (daha çox sadə vətəndaşlar "Banditizm" idarəsi deyə yadda saxlayırlar) olur ya da Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsi. Bu tipli müraciətlərin sayının çox olması hətta Ali Məhkəmədə zərurət yaratdı ki, 2015-ci ildə "Dələduzluq cinayətlərinə dair işlər üzrə məhkəmə təcrübəsi haqqında" bir Qərar qəbul etsin. Qərarın ikinci abzası məsələnin nə qədər ciddi olduğunu çox aydın ifadə edirdi:

 

Bununla yanaşı, bir sıra hallarda həm ibtidai araşdırma orqanları, həm də məhkəmələr tərəfindən işin bütün faktiki hallarının araşdırılmasına lazımi diqqət yetirilmir, cinayətin bütün iştirakçılarının məsuliyyətə cəlb edilmələri, faktiki rüşvətxorluq cinayətinin törədilməsində vasitəçi qismində iştirak etmiş şəxslərin əməllərinə düzgün hüquqi qiymət verilməsi, təqsirləndirilən şəxslər barəsində cəza tədbirinin seçilməsi, cinayət nəticəsində zərər çəkmiş şəxslərə vurulmuş zərərin ödənilməsi məqsədilə verilmiş mülki iddiaların həlli məsələlərində səhvlərə yol verilir, həmçinin, mülki mühakimə icraatı qaydasında həll edilməli olan mübahisələr dələduzluq kimi qiymətləndirilərək əsassız və qanunsuz ittiham hökmləri çıxarılır.  

 

Bu qərar özlüyündə dələduzluq cinayətlərinin araşdırılması və belə əməli törətmiş şəxslərin cəzalandırılması üçün çox əhəmiyyətli olsada, statistik məlumatlar göstərir ki, hətta həmin qərardan sonra da dələduzluq maddəsi ilə məsuliyyətə cəlb edilən şəxslərin sayı artmaqda davam etmişdir. Aşağıdakı qrafikə nəzər yetirək:

 

Bu tendensiyanın gələcəkdə də artan istiqamətdə gedəcəyini deməyə imkan verir.

 

Bu baxımdan şərikli biznes quran və ya iri məbləğdə borc verən şəxslərə tövsiyyəmiz ondan ibartədir ki, öz bizneslərini qurmaq üçün ilk növbədə müqavilə bağlayaraq ilkin sərmayənin məbləği gələcəkdə gəlir və xərclərin bölünməsi qaydaları həmçinin hər bir şərikin üzərinə konkret hansı vəzifələrin düşəcəyini dəqiq müəyyənləşdirsinlər. Bu tipli müqavilə təsis müqaviləsi formasında bağlanılır və əvvələr şirkətin qeydiyyata alınması zamanı şəriklər arasında belə müqavilənin olması tələb olunurdu.

 

Həmçinin iri məbləğdə borc götürən və borc verən şəxslərə habelə hansısa biznesə sərmayə qoymaq istəyən şəxslərə tövsiyyəmiz isə ondan ibarətdir ki, bütün bu əməliyyatları müqavilə əsasında həyata keçirsinlər və pulun alınmasını verilməsini aktla və ya şahidlərin iştirakı ilə həyata keçirsinlər.

 

Hazırda barələrində dələduzluq maddəsi ilə araşdırma gedən şəxslərə isə tövsiyyəmiz ondan ibarətdir ki, öz hüquqlarının müdafiəsi zamanı Ali Məhkəmənin yuxarıda qeyd edilən Qərarını əsas götürsünlər. Belə ki Qərara əsasən dələduzluq cinayətinin baş verməsi üçün şəxsin əmlakı ələ keçirmək niyyəti həmin pulu və ya əmlakı əldə etməzdən əvvəl yaranmalıdır. Yəni siz pulu götürüb hansısa malın alınmasına və ya hansısa işin görülməsinə xərcləmisiz lakin bu aparılan əməliyyat ziyanla başa çatıbsa bu halda dələduzluqdan söhbət gedə bilməz. Bu adi mülki dövriyyə münasibətləridir və sizin əməliniz cinayət kimi qiymətləndirilə bilməz.

 

Marja.az üçün, Məhkəmə mübahisələri üzrə ekspert Pərviz Məmmədov

https://www.facebook.com/pymammadov

14.09.2017 15:59

Müştərilərin xəbərləri

Mobil-manshet-alt3_22
Mobil əsas səhifə 2-ci_25
Mobil əsas səhifə 3-cü - 2_26
Esas-sehifede-reklam-3_8
Ana-sehifede-2-reklam-3_9
Əsas səhifədə 3-cü reklam_10
Xəbər mətn sağ 1-ci-2_15
Xəbər mətn sağ 2-ci_16
Xəbər mətn sağ 3-cü-2_17
Xeber_metn_sag_18_2_18
InvestAZ