Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti uçot dərəcəsinin 9.25%-dən 9%-ə endirilməsi haqda qərar qəbul etmişdir. Faiz dəhlizinin yuxarı həddi 11%, aşağı həddi isə 7% (uçot dərəcəsinə ±2%-lik simmetrik diapazonda) səviyyəsində müəyyən edilmişdir. Qərar 15 mart 2019-cu ildən qüvvəyə minir.

Bu barədə "Marja"ya Mərkəzi bankdan bildirilib.

Mərkəzi Bankın açıqlamasında deyilir:

-İdarə Heyətinin pul siyasətinə dair son toplantısından keçən dövr ərzində illik inflyasiya proqnozlaşdırılan trayektoriya ilə hərəkət edərək hədəf diapozonunun aşağısında qərarlaşmışdır.

Mərkəzi Bankın həyata keçirdiyi siyasətin əsas prioriteti iqtisadi aktivliyin yüksəlməsi şəraitində inflyasiyanın hədəf çərçivəsində formalaşmasını təmin etməkdən ibarətdir. 2018-ci ilin əvvəlindən bəri əhəmiyyətli yumşalmaya baxmayaraq real faiz dərəcələrinin pozitiv zonada qalması inflyasiyanın daxili və xarici risklərini neytrallaşdırmağa xidmət edir. Yenilənmiş proqnozlara görə də 2019-cu ildə inflyasiyanın hədəf daxilində (4±2%) qərarlaşacağı gözlənilir.

İnflyasiya prosesləri. Cari ilin yanvar-fevral aylarında (fevral ötən ilin dekabrına nəzərən) inflyasiya 0.8% təşkil etmişdir. O cümlədən, qiymətlərin ümumi səviyyəsi ərzaq məhsulları üzrə 2.1% və qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 0.2% artmış, xidmətlər üzrə isə 0.6% aşağı düşmüşdür. Ərzaq qiymətləri başlıca olaraq mövsümi amillərdən təsirlənmişdir. Yanvar-fevral aylarında istehlak səbətinə daxil olan məhsulların 15%-nin qiyməti dəyişməmiş, 16%-nin qiyməti aşağı düşmüşdür. Bahalaşan məhsulların 85%-nin qiymət artımı 2%-dən aşağı olmuşdur.

2019-cu ilin fevral ayında 12 aylıq inflyasiya 2.1% olmuşdur ki, bu da hədəf diapozonunun aşağı həddinə yaxındır. Orta illik inflyasiya isə yanvar-fevral aylarında 1.9% təşkil etmişdir ki, bu da əvvəlki ilin eyni dövrü ilə (4.7%) müqayisədə 2.8 faiz bəndi azdır.

İnflyasiya gözləntiləri. İdarə Heyətinin pul siyasətinə dair sonuncu toplantısından keçən dövr ərzində biznes sektorunun inflyasiya gözləntilərində əhəmiyyətli dəyişiklik olmamışdır. Mərkəzi Bankın həyata keçirdiyi real sektorun monitorinqinin nəticələrinə əsasən son 2 ayda qiymət gözləntiləri ticarətdə, qeyri-neft emal sənayesində və tikintidə azalmış, xidmət sektorunda isə artmışdır. Ev təsərrüfatları arasında inflyasiya tempinin yüksələcəyini gözləyən respondentlərin payında artım qeydə alınmamışdır.

Xarici şərait. Xarici mühit əlverişli olaraq qalır. İlkin məlumatlara görə yanvar-fevral aylarında xarici ticarət balansında 986.3 mln. dollar məbləğində müsbət saldo yaranmışdır. İxrac 42.6%, o cümlədən qeyri-neft ixracı 16.4% artmışdır. 

Son aylarda dünya bazarlarında əmtəə qiymətləri artım meyilli olmuşdur. 2019-cu ilin yanvar-fevral aylarında neftin dünya qiyməti orta hesabla 62 ABŞ dolları təşkil etmişdir. Neftin qiyməti ilin əvvəlindən 26% (14 ABŞ dolları) artmışdır. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının məlumatına görə dünya ərzaq qiymətləri indeksi yanvar-fevral ayları ərzində 3.4% yüksəlsə də ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2.2% aşağıdır.

Ticarət tərəfdaşı olan ölkələrdə orta inflyasiya səviyyəsi son aylar sabit qalmış, bu ölkələrin valyuta məzənnələrində kəskin tərəddüdlər baş verməmişdir.

İlin əvvəlindən ölkənin strateji valyuta ehtiyatları 4.1% artaraq 46.6 mlrd. ABŞ dollarına çatmışdır. Bu, tədiyə balansının profisitlə formalaşdığını göstərir.  

İqtisadi aktivlik. 2019-cu ilin əvvəlində iqtisadi artım tempinin yüksəlməsi müşahidə edilməkdədir. 2019-cu ilin yanvar ayında ötən ilin müvafiq dövrünə nəzərən iqtisadi artım 2.9% təşkil etmişdir. İqtisadi artım qeyri-neft sektorunda 2.7% olmuşdur ki, bu da əsasən ticari sektordan qaynaqlanmışdır. Qeyri-neft sənayesində 12.9%, kənd təsərrüfatında 2.4% artım müşahidə olunmuşdur.

Mərkəzi Bank tərəfindən həyata keçirilən real sektorun monitorinqi əsasında hesablanan biznes inam indeksi ötən 2 ayda qeyri-neft emal sənayesində və ticarətdə artmış, tikinti sektorunda və xidmət sahələrində isə azalma nümayiş etdirmişdir.

İlin qalan dövründə daxili tələbin genişlənməsinin məcmu buraxılış kəsrinə azaldıcı təsir göstərəcəyi gözlənilir.

İnflyasiya riskləri. Cari ilin ötən dövründəki proseslər və yenilənmiş proqnozlar inflyasiyanın risk balansında müəyyən struktur dəyişikliklərinin baş verdiyini göstərir.

Sabitləşdirici amillərə profisitli tədiyə balansı şəraitində məzənnənin dayanıqlığı, antiinflyasyon monetar şərait, aşağı səviyyədə lövbərləşməkdə olan inflyasiya gözləntiləri aiddir.

İnflyasiyanın xarici və daxili risk amilləri də diqqətdə saxlanılır. Xarici amillərə ilk növbədə qlobal iqtisadi artımın səngiməsi şəraitində neft bazarında təklifin artması ehtimalı ilə bağlı dünya neft qiymətinin volatilliyi aiddir. Digər tərəfdən dünya ərzaq bazarlarında bahalaşma meyilinin davam etməsi ölkəyə xaricdən inflyasiya idxalı riskini artırır. Xarici ticarət tərəfdaşı olan bir sıra ölkələrdə inflyasiya və məzənnə dəyişkənliyi ilə bağlı qeyri-müəyyənliklər qalmaqdadır. Daxili amillərə isə başlıca olaraq sosial xarakterli fiskal stimulların və maliyyə sektoru ilə bağlı qərarların istehlak bazarına və monetar sektora birbaşa və dolayı təsirləri aiddir.

 Monetar şərait. Son dövrlər pul siyasətinin yumşaldılması ilə bağlı ardıcıl qərarlar monetar şəraitin normallaşdırılmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Mərkəzi Bank tərəfindən monetar şəraitin formalaşdırılması inflyasiya hədəfi və məcmu buraxılış kəsri arasında optimal balansın saxlanılmasına xidmət edir.

İdarə Heyətinin pul siyasətinə dair son toplantısından keçən dövr ərzində manatla pul bazasında əhəmiyyətli dəyişiklik baş verməmiş, dövlət büdcəsinin profisitindən asılı olaraq formalaşan hökumət hesabları qalığı pul bazasının dinamikasını müəyyən edən başlıca amil olmuşdur.

Real faiz dərəcəsinin pozitiv zonada olması və əmanətlərin tam sığortalanması müddətinin uzadılması şəraitində milli valyutada yığımlar cəlbedici olaraq qalır və dollarlaşmada azalma meyli davam edir. 

TƏK ŞƏXSİYYƏT VƏSİQƏSİLƏ 15 DƏQİQƏYƏ KREDİT!

​Mərkəzi Bankın cari ildə faiz dəhlizinin parametrlərinə dair növbəti qərarları inflyasiyanın faktiki və proqnoz səviyyəsi, ona təsir edən risklər balansının qiymətləndirilməsi əsasında veriləcəkdir. 

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin faiz dəhlizinin parametrləri barədə növbəti qərarının açıqlaması 2019-ci il aprelin 26-da ictimaiyyətə təqdim ediləcəkdir.

UÇOT DƏRƏCƏSİ NƏDİR?

Məlumat üçün bildirək ki, uçot dərəcəsi (faiz dərəcəsi) pulun dəyəri rolunu oynayır. Pula olan tələb də faiz dərəcəsindən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, faiz dərəcələri azaldığı zaman kreditlərə tələb artır, insanların banklara əmanət qoymaq meyli isə azalır. Bu zaman iqtisadi subyektlər daha çox kredit almağa meyl göstərirlər, əllərində olan nağd pulu isə banklarda aşağı faizlərlə saxlamaqdansa xərcləməyə çalışırlar. Nəticədə məcmu tələb artır ki, bu da həm iqtisadi artıma və məşğulluğa, həm də inflyasiyaya artırıcı təsir göstərir.

TƏK ŞƏXSİYYƏT VƏSİQƏNİZİ TƏQDİM EDİN, 15 DƏQİQƏYƏ KREDİT ALIN

Faiz dərəcələri artdıqda isə kreditlərə tələb azalır, insanların banklara əmanət qoymaq meyli güclənir. Çünki, əmanətlər üzrə faizlər nağd pulu saxlamağın “alternativ xərci”dir. Nəticədə iqtisadi subyektlər daha az kreditlər alırlar və qazandıqları pulun çox hissəsini xərcləməyərək yığıma yönəldirlər. Beləliklə də məcmu tələb daralır və inflyasiyanın azalması üçün şərait yaranır.