Yeni növ koronavirus (Covid-19) pandemiyası ilə əlaqədar olaraq tələbin azalması səbəbindən 2020-ci ilin aprel ayında gündəlik xam neft hasilatını təxminən 10 milyon barel azaldan OPEC+ qrupu, tələbin bərpa olunmağa başlaması ilə 2021-ci ilin aprel ayından etibarən sözügedən hasilat ixtisarlarını dövri olaraq yumşaltmağa (bərpa etməyə) başlayıb.

Marja xəbər verir ki, təklifin tələbdən geri qalmasına, neftin qiymətinin artmasına səbəb olmasına və ABŞ başda olmaqla bəzi ölkələrin hasilatı daha da artırmağa çağırmalarına baxmayaraq, qrup avqust ayından gündəlik hasilatında mərhələli olaraq ayda 400 min barel hasilatı artırmaq planını davam etdirir.

Beynəlxalq Enerji Agentliyinin məlumatlarına görə, qrupun istehsal gücü hazırda aylıq hədəfindən təxminən 900 min barel aşağıdır.

Üzv ölkələrin hər hansı tədarükün kəsilməsi halında istifadə edə biləcəyi ehtiyat istehsal gücü 2020-ci ildən bəri azalma tendensiyası nümayiş etdirir.

Qrupun planlaşdırılan aylıq hasilat artımını reallaşdıra bilməməsi qlobal neft ehtiyatlarının kəskin azalmasına,  təklif boşluğunun yaranmasına və qiymətlərin yüksəlməsinə səbəb olur.

Böyük Britaniyada yerləşən “Crystol Energy” konsaltinq şirkətinin baş icraçı direktoru Carole Nakhle qeyd edib ki, Ukraynada gərginlik artarsa, OPEC+ qrupu gələn həftə keçiriləcək iclasında hasilatı artıra bilər:

“Əgər OPEC+ qrupu həqiqətən də Ukraynada və Rusiyada baş verənlərin bazar sabitliyini təhdid etdiyinə və bunun qlobal iqtisadiyyata böyük zərbə vuracağına, potensial olaraq tələbin sonrakı məhvinə gətirib çıxaracağına inanarsa, hasilatın bərpasını gündəlik 400.000 bareldən çox edə bilər. Bir halda ki, digər körfəz ölkələri və xüsusilə ciddi ehtiyat imkanları olan Səudiyyə Ərəbistanı üçün bunu etməməkdə heç bir maneə görmürəm, çünki onlar əvvəllər bazar sabitliyi üçün oxşar tədbirlər görüblər”.

Üzv ölkələrin əksəriyyətinin onsuz da istehsal çətinlikləri yaşadığını xatırladan Nakhle, "Sözügedən tədarük artımı yəqin ki, Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ-dən olacaq" deyib.

Rusiyanın da üzvü olduğu OPEC+ qrupunun qərarına mümkün təsirini qiymətləndirən Nahkle, qrupun 2020-ci ilin mart toplantısında da fikir ayrılığına düşdüyünü xatırladaraq, “OPEC qrupu hesab edirsə, bazar sabitliyi hətta OPEC+ çərçivəsində də təhdid altındadır, səudiyyəlilərin əvvəllər etdiyi kimi, bazara əlavə barellər çıxaracaqlar. Bu, bir az bazar trendindən asılıdır" qiymətləndirməsini edib.

Rusiyaya qarşı sanksiyaların enerji təchizatında axsaqlıqlara səbəb olmayacağının anlaşılmasından sonra neft qiymətlərinin bir az düşdüyünə diqqət çəkən Nakhle, belə davam edib:

"Amma hələ bitməyib. Rusiyanın nə vaxtsa necə reaksiya verəcəyini hələ bilmirik. Amma biz bilirik ki, 2014-cü ildə Krımın ilhaqından sonra Rusiya sanksiyalara baxmayaraq, cavab tədbirləri ilə təchizatını kəsməyib. Deməli, orada hazırda qeyri-müəyyənliklərdir, lakin OPEC+ın bazar reaksiyası qeyri-müəyyəndir."

“Starfuels”in Əmtəə İnvestisiya Məsləhətinin Direktoru Matt Stanley bildirib ki, bütün bazarlar, xüsusən də enerji bazarları hücumda növbəti addıma diqqət yetirirlər.

Stenli Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra Qərb ölkələrinin Moskvaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar arasında enerji ilə bağlı sanksiyaların olacağının gözlənilmədiyini, lakin bazarda narahatlıqların davam etdiyini bildirib.

"Unutmayaq ki, Rusiya dünyanın ikinci ən böyük neft istehsalçısıdır və Avropanın təbii qaza olan tələbatının 30-40 faizini təmin edir. Aydındır ki, enerji hasilatına qoyulan istənilən sanksiya qiymətlərdə böyük artıma səbəb olacaq.”

Bu nöqtədə OPEC+ qrupunun mövqeyi ilə bağlı müzakirələrin başladığını qeyd edən Stanley, “Bəlkə hasilatı artıra bilənlər bunu etməli olacaqlar, çünki mövcud vəziyyət davam edərsə, neft qiymətləri həqiqətən rekord həddə çatacaq”, -bildirib.